นับเป็นทริปเดินทางยาวๆ ในรอบปีของผมก็ว่าได้ กับโปรแกรมสำรวจเส้นทางท่องเที่ยวเป็นเวลาหกวันในภาคอิสานตอนบน เริ่มต้นตั้งแต่หนองคาย (ด้วยรถไฟตู้นอนที่ตรงเวลาจนหลายคนแปลกใจฮ่าๆๆ) คณะผู้ร่วมทางครั้งนี้ก็มี ดร.ปรัชญากรณ์ จากมหาวิทยาลัยหาดใหญ่ ในฐานะเจ้าของงานวิจัยท่องเที่ยวโดยชุมชน รวมทั้งคุณประณตหรือคุณตั๋ง นายกสมาคมไทยท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ (สททร.) และลูกทีมหนุ่มสาวรุ่นใหม่ที่ช่วยสร้างความสนุกสนานตลอดการเดินทางชิมของอร่อยเมืองหนองคาย

แหล่งท่องเที่ยวในแม่ฮ่องสอนนั้นมีอยู่มากมายและเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวเป็นอย่างดี  ตั้งแต่วัดวาอารามที่เก่าแก่งดงาม  อย่างวัดหนองจองคำหรือที่คุ้นปากกันว่า พระธาตุจองคำนั่นเอง พระธาตุดอยกองมูที่ยามเช้าตรู่จะงดงามในม่านหมอก บ้านน้ำเพียงดินที่มีชาวปาด่องหรือที่รู้จักกันในชื่อกระเหรี่ยงคอยาวให้ได้พบเห็นกัน  แต่ในวันนี้ห่างจากตัวเมืองราวยี่สิบกิโลเมตรบนเส้นทางไปจุดผ่อนปรนชายแดนห้วยผึ้งด่านชายแดนไทยพม่า (ฝั่งตรงข้ามจะเป็นเขตรัฐฉาน) มีชุมชนเล็กๆชื่อว่าบ้านนาปลาจาดเปิดบริการที่พักแบบโฮมสเตย์ พร้อมทั้งนำพานักท่องเที่ยวไปชมไร่กระเทียมแสนสวยงามของพวกเขา.......

แม่ฮ่องสอนกับผมนั้นพบปะกันมาหลายครั้งนับตั้งแต่เปิดเส้นทางการบินของบางกอกแอร์เวย์  แต่ประสบการณ์พิชิตทางโค้งนับพันจากเชียงใหม่ถึงแม่ฮ่องสอนนั้นนับว่าเป็นครั้งแรก (และยากจะลืมเลือน) “ความงามมักซ่อนตัวอยู่ในความยากลำบาก” ไม่รู้ใครพูดไว้รู้เพียงแต่ว่าหากผมถอดใจไม่ขึ้นรถกระบะต่อขึ้นไปยังบ้านห้วยตองก๊ออันเป็นปลายทางในครั้งนี้แล้ว ก็คงไม่กล้าบอกใครต่อใครว่าตนเองเป็นช่างภาพอีกแน่นอน....

เมื่อวันที่ 22 มกราคม 2562 ณ ห้องประชุม อพท. ชั้น 30 : ตัวแทนจากองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. ร่วมกับทางสมาคมท่องเที่ยวไทยอย่างรับผิดชอบ (สททร.) หรือ TRTA จัดการประชุมเพื่อคัดเลือกชุมชนต้นแบบ 5 ชุมชน จาก 38 ชุมชน ทั่วทุกภาค เพื่อนำไปสู่การพัฒนาต่อยอดศักยภาพเพื่อการจัดการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ เพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการองค์กร ตามแนวคิดธุรกิจเพื่อสังคม

ผมเดินทางออกจากบ้านตั้งแต่เช้ามืดแม้เที่ยวบินที่จองไว้จะเป็นเวลาแปดโมงเช้าก็ตาม  แน่นอนว่าการจราจรในเมืองกรุงช่วงชั่วโมงเร่งด่วนในธรรมดาคือตัวกำหนดให้ผมต้องทำเช่นนี้ (มิฉะนั้นอาจตกเครื่อง) ปลายทางในครั้งนี้คือเมืองสกลนคร  ที่ล่าสุดสักสามปีเห็นจะได้ผมได้ไปร่วมขบวนแห่ดาวคริสต์มาสที่ชุมชนบ้านท่าแร่และได้ภาพสวยงามมามากพอสมควร

เปิดเส้นทางท่องเที่ยว "สายฮาลาล" จากชุมชนมุสลิมเก่าแก่ในอยุธยา ล่องใต้ท่องเที่ยวชุมชน 5 จังหวัดชายแดนสุดเขตสยาม (สตูล ยะลา ปัตตานี นราธิวาส สงขลา) เชื่อมรวมเส้นทาง 4 รัฐในมาเลเซีย (เปอร์ริส เคดาห์ เปรัค กลันตัน)

เราออกจากที่พักที่บ้านไม้รูดในช่วงเช้าหลังอิ่มท้องดีแล้ว  ทั้งคณะก็มุ่งหน้าสู่ชายแดนไทยกัมพูชาที่บ้านหาดเล็ก  โดยมีปลายทางอยู่ที่เมือง “ประจันต์คิรีเขตต์” อย่าเพิ่งขมวดคิ้วครับเพราะนี่คือชื่อของจังหวัดเกาะกงในสมัยที่ยังอยู่ในเขตของสยามประเทศนั่นเอง รัชกาลที่ห้าท่านทรงโปรดพระราชทานนามให้คู่กับประจวบคีรีขันธ์

เสียงบรรยายพร้อมท่าทางคึกคักด้านหน้าพิพิธภัณฑ์จ.ตราดของชายหนุ่มที่มีชื่อเล่นว่า “เหน่ง”เจ้าหน้าจากส่วนงานวัฒนธรรมจังหวัด  ปลุกให้คณะสื่อมวลชนตื่นจากความงัวเงียเนื่องจากการนัดหมายออกเดินทางแต่เช้าตรู่ที่หน้าตึกทิปโก้ถนนพระรามหกอันเป็นที่ตั้งของหน่วยงาน อพท.หรือในชื่อเต็มๆว่า องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) 

“โยมรู้ไหมปัญหาของฝรั่งคือรู้มากเกินไป หาเหตุผลกับทุกเรื่อง จึงไม่เป็นสุขเหมือนต้องวิ่งอยู่ตลอดเวลา”

ครับนี่น่าจะตรงกับคำฝรั่งที่เรียกว่า Words of wisdom

โอกาสนับเป็นเรื่องหนึ่งที่จำเป็นแก่ชิวิตของคนเรา  ยิ่งในทุกวันนี้คนรุ่นใหม่ล้วนถูกฝึกและสั่งสอนทั้งทางตรงทางอ้อมผ่านสื่อผ่านโฆษณาต่างๆในเรื่องของการวิ่งเข้าหาโอกาสและฉวยคว้ามัน  จนบางครั้งพวกเขาถึงกับละทิ้งเรื่องของวิธีการที่ควรหรือไม่ควรไปก็มี

ครั้งนึงผมถูกชักชวนให้ไปร่วมงานเปิดนิทรรศการภาพถ่ายที่ชื่อว่า Distance by steps หรือชื่อไทยว่า นับเท้านับทาง ที่ศูนย์ศิลปะบ้านตึกจังหวัดเชียงใหม่ เจ้าของผลงานคือคุณแก้วเก้า พงษ์ไพบูลย์ เขาเล่าให้ฟังถึงที่มาของงานชุดนี้ว่า ได้เดินทางไปทั่วทุกภาคในประเทศไทยเพื่อบันทึกเรื่องราวของบ้านพักคนชรา ในลักษณะของภาพนิ่งที่ถ่ายด้วยกล้องแบบใช้ฟิล์ม  

วัยเด็กของผมนั้นมีป้าสะใภ้เป็นผู้ดูแลเพราะพ่อและแม่ต้องไปทำงานกว่าจะกลับก็ค่ำมืด ป้าไหวเป็นแม่ครัวมือเก่าผ่านงานในรั้วในวังมาเนิ่นนานจนกระทั่งแต่งงานกับลุงจึงกลายมาเป็นแม่บ้านชนิดที่ตรงตามแบบธรรมเนียมโบราณที่ว่าต้องตื่นก่อนนอนทีหลังสามีอะไรทำนองนั้น